Lidzbark w kręgu wielkiej literatury. Narodowe Czytanie

W sobotę, 6 września 2025 roku, w Miejsko-Gminnej Bibliotece Publicznej w Lidzbarku odbyła się uroczysta odsłona ogólnopolskiej akcji Narodowe Czytanie. To wydarzenie, zapoczątkowane w 2012 roku przez Prezydenta RP i odbywające się pod patronatem Pary Prezydenckiej, od trzynastu lat łączy Polaków wokół klasyki literatury. Tegoroczna edycja poświęcona była Janowi Kochanowskiemu – ojcu polszczyzny literackiej, poecie, którego fraszki, pieśni i treny do dziś stanowią fundament polskiej kultury.

Czytelnia lidzbarskiej biblioteki wypełniła się po brzegi. Ponad pięćdziesięciu lektorów – przedstawicieli samorządu, nauczycieli, uczniów, lokalnych twórców i mieszkańców – wspólnie odczytało wybrane utwory poety. Spotkanie zainaugurował Sekretarz Miasta i Gminy Lidzbark, Radosław Przybylski, czytając fragment Muzy. Publiczność mogła usłyszeć m.in. Pieśń świętojańską o Sobótce, fraszki i fragmenty Trenów. Akompaniament Daniela Sobiesiaka na wiolonczeli klasycznej nadał całości nastrojowy, muzyczny charakter. Nad przebiegiem wydarzenia czuwała Edyta Marszak, dyrektor biblioteki, podkreślając literacki kontekst prezentowanych tekstów.

Na zakończenie aktywni uczestnicy otrzymali pamiątkowe certyfikaty. Tym samym Lidzbark dołączył do kilkuset miejscowości w całej Polsce, gdzie tego dnia rozbrzmiewały słowa Jana Kochanowskiego.

[FOTORELACJANOWA]192[/FOTORELACJANOWA]

Skąd wzięło się Narodowe Czytanie?

Narodowe Czytanie zostało zainicjowane w 2012 roku przez prezydenta Bronisława Komorowskiego. Wówczas, po raz pierwszy, w pierwszą sobotę września cała Polska czytała Pana Tadeusza Adama Mickiewicza. Od tamtej pory wydarzenie odbywa się co roku, zawsze pod patronatem Pary Prezydenckiej.

To tradycja, która rozrosła się do setek miejscowości – od wielkich miast, przez małe miasteczka, aż po wsie, gdzie biblioteki, szkoły i domy kultury stają się przestrzenią wspólnego obcowania z literaturą.

Jakie utwory czytaliśmy przez lata?

Narodowe Czytanie to swoista podróż przez dzieje polskiej literatury:

2012 – Pan Tadeusz Adama Mickiewicza

2013 – Zemsta Aleksandra Fredry

2014 – Trylogia Henryka Sienkiewicza

2015 – Lalka Bolesława Prusa

2016 – Quo vadis Henryka Sienkiewicza

2017 – Wesele Stanisława Wyspiańskiego

2018 – Przedwiośnie Stefana Żeromskiego

2019 – Nowele polskie (Prus, Orzeszkowa, Konopnicka, Schulz, Żeromski)

2020 – Balladyna Juliusza Słowackiego

2021 – Moralność pani Dulskiej Gabrieli Zapolskiej

2022 – Ballady i romanse Adama Mickiewicza

2023 – Nad Niemnem Elizy Orzeszkowej

2024 – Kordian Juliusza Słowackiego

2025 – twórczość Jana Kochanowskiego

W przyszłym roku, podczas Narodowego Czytania 2026, wspólnie sięgniemy po Dziady Adama Mickiewicza – jeden z najważniejszych dramatów w historii polskiej literatury.

Jan Kochanowski – poeta z Czarnolasu

Jan Kochanowski (1530–1584) to twórca, który wyniósł język polski na poziom najwyższej sztuki. Dla Polaków jest tym, kim dla Anglików Szekspir, a dla Włochów Dante. Urodził się w Sycynie, studiował w Krakowie i Padwie, a po powrocie do kraju był sekretarzem królewskim na dworze Zygmunta Augusta. Największą sławę zapewniła mu literatura: fraszki – błyskotliwe, krótkie utwory pełne humoru, pieśni – filozoficzne i moralne, oraz Treny – przejmujący cykl poświęcony zmarłej córeczce Urszulce.

Kochanowski bywał poważny, ale i niezwykle zabawny. W fraszkach żartował z ludzkich przywar, a czasem z samego siebie. Do dziś cytuje się jego maksymę: „Miło szaleć, kiedy czas po temu”.

Zabawne epizody z życia poety

Podczas studiów w Padwie młody Kochanowski miał zasłynąć tym, że potrafił poprawiać włoskich profesorów w interpretacji Horacego. Czynił to z takim urokiem i erudycją, że zamiast wzbudzić oburzenie, zyskał sympatię i uznanie uczonych.

Inna anegdota dotyczy jego dworu w Czarnolesie. Goście wspominali, że poeta potrafił recytować fraszki przy kielichu wina, a gdy słuchacze nie reagowali śmiechem, oburzał się i pytał, czy na pewno rozumieją subtelność polszczyzny. Był więc nie tylko wielkim twórcą, ale i człowiekiem pełnym życia, humoru i autoironii.

Dlaczego to ważne?

Profesor Jan Miodek mawiał, że język jest najważniejszym skarbem narodu. Wspólne czytanie Kochanowskiego w Lidzbarku pokazało, że literatura łączy pokolenia. Poezja sprzed pięciuset lat okazała się bliska i współczesna – bo mówi o miłości, cierpieniu, przemijaniu i radości życia.

Narodowe Czytanie to nie tylko promocja literatury. To także przypomnienie, że polszczyzna ma swoje korzenie w wielkich tekstach i że warto je wspólnie odkrywać. Lidzbark, podobnie jak setki innych miejscowości, stał się tego pięknym świadectwem.